In het afgelopen anderhalf jaar zijn we allemaal vertrouwd geraakt met het concept van online leren (misschien wel iets té vertrouwd). Iedereen, van kinderen op de kleuterschool tot docenten in het voortgezet onderwijs, kent dankzij de coronapandemie de uitdagingen van online onderwijs. 

Inmiddels keren docenten en studenten weer terug naar het klaslokaal. Maar laten we een ding niet vergeten: online lesgeven bestond ook al voor de pandemie en blijft ook bestaan als iedereen weer terug naar school is. Online onderwijs kan leiden tot beter onderwijs voor studenten, zowel in het klaslokaal als daarbuiten. Als je maar de juiste hulpmiddelen gebruikt. 

Houd het vooral simpel als je gaat kijken wat de mogelijkheden voor online lesgeven zijn. Je hoeft tenslotte niet het wiel opnieuw uit te vinden. Het whiteboard is al jaren ingeburgerd in de klas. Daarvoor hadden we krijtborden. En nu kun je een online whiteboard gebruiken om les te geven. 

We begrijpen best dat de wereld van het online onderwijs niet altijd even overzichtelijk is - daarom hebben we dit artikel geschreven. Hierin praten we je bij over het gebruik van een online whiteboard in een fysiek klaslokaal en daarbuiten.

Voordelen van een digitaal whiteboard online

De meeste docenten zullen het erover eens zijn dat de plotselinge omschakeling naar online onderwijs tijdens de pandemie bijzonder zwaar was. Het is nooit gemakkelijk om ineens op een andere manier les te moeten geven. Maar dat is het mooie van een online whiteboard: een vertrouwd lesmiddel, geoptimaliseerd voor online onderwijs. 

Als je twijfelt over de overstap naar een online whiteboard, hebben we een aantal belangrijke voordelen van online whiteboards voor digitaal lesgeven op een rijtje gezet. 

Studenten kunnen gemakkelijker online lessen terugkijken

Het grootste nadeel van fysieke whiteboards en schoolborden is simpel: aan het eind van de les worden ze gewist. Als studenten dat materiaal later terug willen kijken, moeten ze het overschrijven of er een foto van maken met hun telefoon. Geen ideale opties. Zelfs als studenten die aantekeningen of foto's terugkijken, hebben ze niet de volledige context van de les. En als ze een les gemist hebben, dan hebben ze helemaal pech.

Met een online whiteboard kunnen studenten digitale lessen binnen hun context opnemen. Als ze die opnames opnieuw bekijken, zien ze je in real time op het whiteboard schrijven en horen ze zelfs het commentaar dat je erbij geeft. En studenten die een les missen, hebben toegang tot alles wat ze nodig hebben om te voorkomen dat ze achterop raken. 

Meer betrokkenheid tussen docenten en studenten

In een traditioneel klaslokaal kun je niet gemakkelijk van onderwijsmedium wisselen. Voor een grondige, boeiende les gebruik je vaak niet alleen een fysiek whiteboard, maar ook video's, audiobestanden en andere media. En daarvoor moet je bijvoorbeeld een projector of luidsprekers opstellen. Waarmee je kostbare lestijd verliest. 

Met online whiteboards heb je daar geen last van. Als je een video wilt afspelen, neem je gewoon een link op in je virtuele whiteboard. Hetzelfde geldt voor audio.  

Sommige online whiteboards zijn zelfs interactief. Dan geef je niet alleen les aan je studenten, maar kunnen zij direct met het materiaal aan de slag. Met een online whiteboard kun je de reacties van studenten in real time bijhouden, die antwoorden sorteren en studenten vragen om te reageren op de antwoorden van hun medestudenten. Interactief online lesgeven bevordert bovendien digitaal leren. Een online whiteboard maakt het mogelijk om een interactieve les te maken, waarmee je de studenten betrokken houdt.

Maakt digitaal  onderwijs toegankelijker

Geen twee studenten zijn hetzelfde. Sommigen zijn visueler ingesteld en anderen willen graag hun aantekeningen een paar keer doorlezen. Met een online whiteboard kun je bij het digitaal lesgeven rekening houden met al je studenten. 

Voor studenten die slecht horen of zien, kan een traditioneel klaslokaal een lastige leeromgeving zijn. Hetzelfde geldt voor studenten met leerproblemen. Als je les geeft met een online whiteboard, kun je je lessen toegankelijk maken voor alle studenten. 

Gemak en flexibiliteit

We hebben een paar nadelen van traditionele whiteboards genoemd, maar er is nog een ander belangrijk probleem: studenten kunnen het whiteboard alleen zien als ze zich in het klaslokaal bevinden. Als ze ziek zijn of een les moeten missen, dan hebben ze pech. 

Met een online whiteboard kunnen studenten de stof en de les op afstand bekijken. En dat is nog niet alles: je kunt zelfs lesgeven op afstand!

Hoewel veel studenten inmiddels waarschijnlijk weer fysiek onderwijs volgen, heeft corona ons laten zien dat onderwijs op afstand niet inefficiënt hoeft te zijn. Online onderwijs biedt docenten en studenten flexibiliteit die ze vroeger niet hadden. Er is geen enkele reden om die flexibiliteit weer op te geven als we terugkeren naar het klaslokaal. 

Maakt lesgeven goedkoper

De kosten van uitwisbare markeerstiften, bordenwissers en andere schoonmaakspullen lijken misschien verwaarloosbaar, maar je moet naar het hele plaatje kijken. Stel dat elke klas drie keer per jaar nieuwe markeerstiften en wissers nodig heeft. Voor een school met vijftig klaslokalen zijn dat heel veel artikelen. En de kosten daarvan lopen snel op.

Als je wilt overstappen naar een online whiteboard, dan zie je misschien erg op tegen de initiële kosten. Je moet zorgen dat studenten toegang hebben tot computers (zodat ze je virtuele whiteboard kunnen zien), projectoren en misschien smartboards installeren in klaslokalen en tijd investeren om te leren werken met je online platform. Maar uiteindelijk zijn dat eenmalige kosten. Je hoeft niet voortdurend allerlei benodigdheden te kopen. 

Leuker om te gebruiken

Laten we eerlijk zijn: traditionele whiteboards en krijtborden zijn slaapverwekkend saai. We zijn allemaal weleens weggedommeld terwijl we probeerden te volgen wat de docent op het bord schreef. 

Doordat online whiteboards interactief zijn, zijn ze aantrekkelijker en leuker voor studenten om te gebruiken. Studenten hoeven niet passief toe te kijken, maar kunnen actief deelnemen aan het leerproces door input op het whiteboard te geven, video's te kijken en mee te doen met peilingen en andere leuke activiteiten. 

6 Werkvormen voor online lesgeven: hoe je een online whiteboard gebruikt en andere online lesgeven tips

Hopelijk hebben we je overtuigd van het 'waarom' van een online whiteboard om les te geven. Tijd voor het 'hoe'. Hoe ziet een interactieve whiteboardles er eigenlijk uit? 

Er is geen 'juiste' manier om een online whiteboard te gebruiken. Je kunt een online whiteboard op allerlei manieren gebruiken om beter les te geven. Met andere woorden: het is een hulpmiddel dat je kunt gebruiken op de manier die het beste bij jou past. Maar het kan lastig zijn om uit te zoeken waar je moet beginnen. Hieronder beschrijven we zes manieren om beter les te geven met een online whiteboard: 

1. Brainstormen

Brainstormen is een van de oudste methoden om creativiteit te laten stromen of om studenten na te laten denken over een onderwerp. Je kunt in groepjes, individueel of klassikaal brainstormen met mindmaps, conceptmaps en affiniteitsdiagrammen. 

Doordat brainstormen zo'n flexibel proces is, kun je het gemakkelijk virtueel doen met een online whiteboard. Als je klassikaal gaat brainstormen, maak dan een mindmap op je online whiteboard. De ideeën die de studenten aandragen, voeg je toe aan het diagram. Vervolgens kun je het diagram opslaan als PDF en aan je studenten geven of kun je de studenten toegang geven tot het whiteboard.

2. Interactieve lessen

In een klaslokaal is het al moeilijk genoeg om je studenten bij de les te houden. Als je digitaal gaat lesgeven, wordt dat er niet gemakkelijker op. Met een interactief online whiteboard zoals Lucidspark kunnen je leerlingen samenwerken terwijl je ze lesgeeft. 

Met bijvoorbeeld groepsbrainstormsessies of interactieve peilingen kun je studenten via een online whiteboard actief bij je lessen betrekken. Dat kan vooral effectief zijn in een hybride leeromgeving waarin sommige studenten in je klaslokaal zitten en anderen de les online volgen. 

3. Lesmateriaal delen

Je kunt niet van je studenten verwachten dat ze een blik op je whiteboard werpen en dan meteen de stof beheersen. Om effectief te leren, moeten studenten herhaaldelijk geconfronteerd worden met nieuwe ideeën en concepten. En een belangrijk onderdeel daarvan is herhalen via zelfstudie. 

Als je een online whiteboard gebruikt, kun je het bord aan het eind van elke les opslaan. Dat opgeslagen bord kun je vervolgens delen met je studenten, zodat ze het zelf terug kunnen kijken. Want hoe beter de toegang tot het lesmateriaal, hoe beter studenten ervan kunnen leren.

4. Presentaties

Je hebt tijdens je lessen vast wel eens presentaties gebruikt, bijvoorbeeld via PowerPoint of zelfs een ouderwetse overheadprojector. Maar in online onderwijs kan het geven van presentaties best lastig zijn. Een online whiteboard maakt dat veel eenvoudiger.

Je kunt op verschillende delen van je virtuele whiteboard visuele hulpmiddelen, dia's en andere presentatie-elementen maken. In de loop van de les ga je vervolgens gemakkelijk naar het juiste deel van je whiteboard. Op die manier integreer je presentaties zonder onderbrekingen in je les en kun je zelfs de participatie van je studenten toestaan tijdens de presentatie.

5. Huiswerksjablonen 

Het ophalen van huiswerk bij je studenten, online of in de klas, is soms nog een heel gedoe. Hoe goed je je zaken ook op orde hebt, als je honderden papieren, bestanden en andere inzendingen van je studenten krijgt, raakt er wel eens wat kwijt.

Met een online whiteboard kun je lege diagrammen, notitieblaadjes en andere huiswerksjablonen maken en aan studenten uitdelen. Iedere student kan dan het huiswerk maken en indienen als een nieuw bord. Het materiaal bevindt zich op een centrale locatie waar je studenten bij kunnen. Bovendien worden hun inzendingen opgeslagen op je online whiteboardplatform, zodat je het werk van elke student gemakkelijk kunt terugvinden. 

6. Aantekeningen van studenten 

Sommige studenten zijn visueel ingesteld. Sterker nog: visuele beelden helpen de meeste studenten om informatie op te nemen en te onthouden. In een traditioneel klaslokaal kan het lastig zijn om visuele elementen in je lessen op te nemen, vooral als het gaat om het maken van aantekeningen.

Als studenten met de hand aantekeningen maken, is dat bijna altijd in de vorm van schriftelijke informatie. Dat wil zeggen dat ze hun aantekeningen opschrijven in een notitieboek of een schrijfblok. Die beperking geldt niet als je studenten toegang hebben tot een online whiteboard. 

Met een online whiteboard kunnen studenten aantekeningen maken in elke gewenste vorm, zoals een conceptmap of traditionele sticky notes. En doordat het whiteboard zich in de cloud bevindt, kunnen ze hun aantekeningen altijd via elke computer terugvinden. Online leren was nog nooit zo makkelijk!